Η διασύνδεση της ακαδημαϊκής κοινότητας με τις επιχειρήσεις ώστε η επιστημονική έρευνα να μετουσιώνεται σε υπαρκτά προϊόντα τα οποία και θα καλύπτουν πραγματικές ανάγκες της αγοράς, είναι αδιαμφισβήτητα η κορυφαία προτεραιότητα της εποχής μας.
Δρ. Παναγιώτης Κετικίδης, Μέλος Δ.Σ. ΑΖΚ
Ο πρωταρχικός στόχος του Τριπλού Έλικα δηλαδή του πανεπιστήμιου/γνώση, των επιχειρήσεων/αγοράς και της διακυβέρνησης είναι ότι ολόκληρο το οικοσύστημα πρέπει να εξελιχθεί και να αναπροσαρμοστεί, προκειμένου να επιτύχει κατάλληλα το στάδιο της συνδημιουργίας με τα επιθυμητά αποτελέσματα. Ο αριθμητικός προσδιορισμός “τριπλός” προδίδει με σαφήνεια την ύπαρξη τριών μερών (συνεπιχειρώ) ενώ ο “έλικας” μας παραπέμπει στην εικόνα της κίνησης, της ώθησης. Είναι γεγονός πως στην Ελλάδα ενώ παράγουμε έρευνα υψηλού επιπέδου, εντούτοις δεν φτάνει ποτέ στην αγορά. Εδώ εντοπίζεται και το πρόβλημα της εθνικής μας οικονομίας.
Η παρουσία του “Τριπλού Έλικα”, λοιπόν, οφείλεται στην ανάγκη για επίτευξη σοφής διαχείρισης της γνώσης καθώς και της διασύνδεσης της με την επιχειρηματικότητα στην πράξη. Η σωστή και ορθολογική αξιοποίηση των πόρων, με κατεύθυνση την εφαρμοσμένη έρευνα που έχει ως στόχο την αγορά (market driven) είναι και ο μοναδικός δρόμος που επιτρέπει στην καινοτομία να αποκτήσει υπόσταση. Για να έχουμε θετικά αποτελέσματα θα πρέπει να έχουμε αύξηση της ανταγωνιστικότητας και της εξωστρέφειας, μέσω της χρήσης καινοτομιών και σε αυτό είναι που θα συμβάλει καθοριστικά η σύγκλιση των φορέων του Τριπλού Έλικα. Θα πρέπει να υπάρξει υποστήριξη των υφιστάμενων επιχειρήσεων, οι επιχειρήσεις να στραφούν στα πανεπιστήμια – ερευνητικά κέντρα για να βρούνε λύσεις για να αναπτύξουν τα προϊόντα τους και τη διάθεσή τους στην αγορά και η κυβέρνηση να παρέχει ένα σταθερό πολιτικό και φορολογικό πλαίσιο, προσφέροντας παράλληλα ευκαιρίες για να βοηθήσει τους επιχειρηματίες στο στρατηγικό σχεδιασμό των δράσεων και των επενδύσεών τους. Θα πρέπει να γίνει αντιληπτό ότι οι τρεις φορείς έχουν κοινά συμφέροντα και η συνεργασία τους θα δημιουργήσει πολλαπλάσια κέρδη και «win win» καταστάσεις με την παραγωγή διεθνούς εμπορεύσιμων αγαθών και υπηρεσιών.
Το μοντέλο του Τριπλού Έλικα επικεντρώνεται στην αλληλεπίδραση μεταξύ πανεπιστημίων – αγοράς –κυβέρνησης ως το κλειδί της επιτυχίας, με στόχο τη βελτίωση των συνθηκών που απαιτούνται για καινοτομίες σε κοινωνίες οι οποίες βασίζονται στη γνώση. Η αγορά γίνεται η κινητήρια δύναμη για τον Τριπλό Έλικα, αναλαμβάνοντας το ρόλο της παραγωγής ενώ στην κυβέρνηση αποδίδεται η ευθύνη για την επίβλεψη των συμφωνημένων σχέσεων που μπορούν να εγγυηθούν τη διάδραση και σταθερή σχέση ανταλλαγής με τα πανεπιστήμια, στα οποία έχει ανατεθεί ο ρόλος της παραγωγής νέας γνώσης και τεχνολογίας. Το πλαίσιο αυτό αντικατοπτρίζει την αρχή παραγωγής που διέπει τις βασιζόμενες στη γνώση οικονομίες (Etzkowitz). H Αλεξάνδρεια Ζώνη Καινοτομίας αποτελεί το μοναδικό επίσημο φορέα στην χώρα μας που από το σχεδιασμό της ενεργοποιεί τον τριπλό έλικα στην πράξη. Προσανατολισμένη στη διευκόλυνση της συνεργασίας με στόχο τη μεγιστοποίηση του αποτελέσματος του οικοσυστήματος καινοτομίας της Θεσσαλονίκης αντικατοπτρίζει αυτό τόσο στην οργανωτική της δομή (για παράδειγμα στη σύνθεση του Δ.Σ. της), όσο και στις δράσεις της (για παράδειγμα την εξέλιξη του επιτυχημένου προγράμματος επιτάχυνσης Innohub στο OKThess).
Ενώ εμείς είμαστε ακόμη στον Τριπλό Ελικα η Ευρώπη έχει προχωρήσει στον Τετραπλό Ελικα: “Open Innovation 2.0 (OI2) is a new paradigm based on a Quadruple Helix Model where government, industry, academia and civil participants work together to co-create the future and drive structural changes far beyond the scope of what any one organization or person could do alone.” βλ. https://ec.europa.eu/digital-agenda/en/growth-jobs/open-innovation
In 2006 I personally applied to European Network of Living Labs and succeeded to create the “Thessaloniki Living Lab” including the role of Innovation Zone through the triple Helix. Why are we still talking about it instead of
Producing projects??